KUDRET NARI (Momordica charantia)

Kullanılan Kısımlar : Kozalak, meyve

Bölüm (Division) : Magnoliophyta
Sınıf (Class) : Magnoliopsida
Tür (Order) : Violales
Familya (Family) : Cucurbitaceae
Cins (Genus) : Momordica



Kudret Narı tropik iklim bölgelerinde, Amazon havzasında, Doğu Afrika’da, Asya, Karayip Adalarında doğal olarak bulunan, Güney Amerika ve Uzak Doğuda ise özellikle, gıda ve ilaç olarak yetiştirilen bir bitkidir.

Tek yıllık , tırmanıcı, sarmaşık formunda bir bitki olan Kudret Narı, yaz aylarında çiçek açar. Yaprakları, yelpaze şeklinde, loplu, kenarları dişlidir. Sarı renkli küçük çiçekleri, erkek veya dişi olarak, ayrı saplar üzerindedir. Meyveleri önce yeşil, olgunlaşınca turuncu-kırmızı renkte, 10-20 cm uzunluğunda, geniş bir mekik seklinde olup, üstleri girintili çıkıntılı ve pürtüklüdür. Meyve olgunlaşınca, kabuğu 3 ayrı parça halinde, geriye bükülerek çok sayıda, kırmızı-kahverengi veya beyaz renkli çekirdekleri ortaya çıkar. Tohumları (çekirdekleri) 7-10mm boyunda, yassı ve pütürlüdür. Latince’de momordica ısırmak anlamına gelir, yapraklarının adeta yenik gibi durmasından dolayı bu isim verilmiştir. Bitkinin bütün kısımları ve öz suyu çok acıdır.

Kudret narının meyve ve yaprakları, mineral ve vitaminler bakımından zengindir. Özellikle demir, kalsiyum, fosfor ve B vitaminleri bakımından zengindir.

Özellikle Filipinlerde şifalı olduğuna inanılarak, çok yetiştirilen bir bitkidir. Acımsı tadına karşın, birçok Filipin yemeğinde kullanılmaktadır. Filipinlerde yerel adı Ampalaya’dır. Batı ülkelerinde, acı kavun (bitter melon), acı kabak (bitter gourd), Afrika hıyarı (African cucumber), balsam elması (balsam apple) veya balsam armudu (balsam pear) olarak adlandırılır. Filipinlerde kudret narı’nın faydalı olduğu birçok hastalık olduğuna inanılmaktadır.

Filipinler Sağlık Bakanlığı onaylı, “Kudret Narı Çözeltisi” şu şekilde hazırlanmalıdır:
1.Yaprakları yıkayıp, bıçak ile ufak parçalar halinde doğrayınız.
2. İki bardak dolu su içine, 6 tatlı kaşığı dolusu doğranmış yaprağı ilave ediniz.
3. Hazırlanan karışımı 15 dakika ağzı açı bir kapta kaynatınız.
4. Soğuttuktan sonra süzünüz.
5. Günde 3 defa, her seferinde, 1 fincanın üçte biri kadar, hazırlanan ekstreden içiniz.
Bir diğer yöntem, Kudret Narı sürgünleri, kaynatılarak sabah akşam yarım fincan yenilebilir.

Momordica charantia bitkisinin yaprak ve sarmaşık kısımları kullanılabilmekte ise de, meyvesi daha etkili ve sağlıklı olduğu için tercih edilmektedir.


Amozon’da yerliler, bahçelerinde kudret narı’nı yiyecek ve ilaç olarak yetiştirmektedirler. Bitkinin yaprak ve meyvelerini pişirdikleri fasulye yemeğinin içine koymakta, sonra tuz ilave ederek acı tadı azaltmaktadırlar.

Brezilya’da, Kudret Narı, tümörlerde, yaralarda, romatizmada, sıtmada, adet problemlerinde, şeker hastalığında, kolikde, ateşli durumlarda ve barsak kurtlarına karşı kullanılmaktadır. Ayrıca çocuk düşürmek ve afrodizyak (cinsel iştahı arttırıcı), deri hastalıkları, ekzama, uyuzda da kullanılmaktadır.

Meksika’da bitkinin bütün kısımları şeker hastalığında, dizanteride kullanılmakta, köklerinin ise afrodizyak olduğuna inanılmaktadır.

Peru’da bitkinin yaprakları ve bütün toprak üstü kısmı, kızamık, sıtma ve her türlü iltihabi olayda kullanılmaktadır.

Nikaragua’da yapraklar, mide ağrısı, ateşlenme durumunda, şeker hastalığında, soğuk algınlığı, öksürük, baş ağrısı, sıtma, deri hastalıkları, adet bozukluklarında, ağrı, hipertansiyon iltihabi olaylarda ve doğum sırasında yardımcı olmak üzere kullanılır.

Geleneksel Çin tababetinde, bu sebze iştah açıcı, mide-barsak iltihaplarında ve meme kanserine engel olmak için kullanılmaktadır.

Tokyo’da bu bitkiyi pazardan temin etmek mümkün olduğu gibi, birçok restoranda kudret narı ile yapılan yemekler bulunmaktadır.

Özetle, geleneksel olarak kudret narı;
Diabet,
Gastrointestinal problemeler,
Solucanlar,
Başağrısı,
Bazı cilt sorunları,
Viral enfeksiyonlara
karşı ve kadınlarda regl dönemini kolaylaştırmaya yardımcı olarak kullanılmıştır.

Kudret narının antidiabetik potansiyeli stretozocinor (ani hipoglisemik), alloksan ile indindüklenmiş normal kobay hayvanlar ile diyabetlerin genetik modellerinde, Ahmed ve arkadaşları (2004), Bailey ve arkadaşları (1985), Day ve arkadaşları (1990), Jayasooriya ve arkadaşları (2000), Kar ve arkadaşları (2003), Miura ve arkadaşları (2001, 2004), Reyes ve arkadaşları (2005) ile Sarkar ve arkadaşları (1996) gibi araştırmacıların çalışmalarında etkin şekilde saptanmıştır. Bitkinin tüm kısımlarının (meyve pulpu, tohumları, yaprakları ve tüm bitki) aktivite gösterdiği bildirilmektedir. Sistematik olarak gerçekleştirilen çalışmada, bitkinin üç ekstraktının in vivo olarak hipoglisemik aktivitesi incelenmiş, kurutulmuş meyvelerin ve tohumların metanol ekstraktı kan şekerini 1. hafta sonunda %49, beşinci hafta sonunda %39, taze olgunlaşmamış ve tüm meyvelerin su ekstraktları aç karna kan şekerini çalışma sonucunda %50 düşürmüş, kurutulmuş tüm meyve ve tohumların kloroform ekstraktı ise hipoglisemik etki göstermemiştir (Virdi ve ark. 2003).


Grover ve Yadav (2004), hipoglisemik aktivitenin, charantin, insulin-benzeri peptidler ve alkaloidler olarak bilinen bitkinin sterodial saponinlerinden dolayı ortaya çıktığını bildirmektedirler. Kobay hayvanları kullanılan çalışma modelleriesas alınarak, Ahmed ve arkadaşları (1998), Momordica charantia’nın pankreastaki beta-hücrelerinin yenilenmesinin arttırılması veya kısmi hasar görmüş beta hücrelerinin geri kazanımına izin verilebiliyor olması olasılığını ortaya koymaktadırlar. Yine Ahmed ve arkadaşları (2004) tarafından kudret narı suyunun streptozosin ile indüklenmiş yüzeysel sinirlerin anormalliklerini normalleştirdiğini, kalın bağırsaktan glukoz alımını stimüle ettiğini tespit etmişlerdir.

Chaturvedi (2005), Senanayake ve arkadaşları (2004) ve Singh ve arkadaşları (1998), kudret narı meyvesi ekstraktı, kudrte narından ekstrakte edilen flavonoidler veya bitkinin metanol fraksiyonunun normal ve diyabetik kobay hayvanlarında lipid seviyesi düşürücü etkisini gerçekleştirdikleri bilimsel araştırma sonucunda bildirmişlerdir. Tipik olarak trigliserid ve LDL seviyelerinde düşüş, HDL seviyelerinde artış görülmüştür.

Kudret narında bulunan alfa- ve beta-momorcharin lectin ve MAP 30 gibi bileşenlerin, Epstein-Barr, HSV-1, HIV, Coxsackivirus B3 ve polio viruslerine karşı in vitro antiviral aktiviteleri, Beloin ve arkadaşları (2005), Bourinbair ve Lee-Huang (1998), Grover ve Yadav (2004), Sun ve arkadaşları (2001) tarafından incelenmiştir. Beloin ve arkadaşları (2005) tarafından yapılan çalışmada kudret narının dondurularak kurutulmuş ekstraktı, HSV-1 virüsüne karşı kullanıldığında, antiviral aktivite için ışık varlığının önemli olduğu tespit edilmiştir.


Kudret narının yaprak ekstraktlarının (su, etanol ve metanol ile elde edilen) in vitro antimikrobiyal aktiviteleri Escherichia coli, Salmonella paratyphi, Shigella dysenterae ve Sterotomyces grisesus mikroorganizmalarına karşı, Grover ve Yadav (2004), Ogata ve arkadaşları (1991) ile Omoregbe ve arkadaşları (1996) tarafından belirlenmiştir.

Frame ve arkadaşları (1998) ise yaprak ekstraktlarının Mycobacterium tuberculosis gelişimini inhibe ettiğini ortaya koymuşlardır. Bitkinin tümünün ekstraktı ile yapılan çalışmada Entamoeba histolytica karşı antiprotozoal aktivite sağlandığı (Grover ve Yadav 2004) ve meyve ekstraktının Helicobacter pylori’ye karşı aktif olduğu da (Yesilada ve ark. 1999) yapılan araştırmalarda belirlenmiştir.

Beloin ve arkadaşlarının (2005) çalışmasında, Momordica charantia yapraklarının yüksek düzeyde Caenorhabditis elegans’a karşı antihelmintik (solucan üşürücü) etkisi olduğu belirlenmiş ve doğrulanmıştır. Kudret narının triterpen glikozidlerinin çok aktif nematizid olduğu bulunmuştur. Başka bir araştırmada (Lalue ve ark. 1976), bir kudret narı preparatının in vitro olarak Ascaridia galli’ye karşı piperazine hexahydrate’a göre daha güçlü antihelmintik olduğu belirlenmiştir.

Kobay farelerle yapılan çalışmalarda, kudret narının abortusa (düşük) neden olduğu belirlenmiştir (Tam ve ark. 1984). In vivo bir çalışmada, tohumlardan izole edilen alfa- ve beta-momorcharin glikoproteinlerinin erken ve orta dönem gebeliklerde düşüklere neden olduğu tespit edilmiştir (Chan ve ark. 1986).

Çeşitli başlangıç niteliğinde araştırmalarda, in vitro ve in vivo olarak tüm kudret narı ekstraktı ve onun MAP 30, momordin I, alfa-momorcharin gibi çeşitli bileşenlerinin antikanser aktivite gösterdiği görülmüştür (Basch ve ark. 2003)

Biswas ve arkadaşları (1991), in vivo çalışmalarında kudret narı tohumlarının metanol ile elde edilen ekstraktının doza bağlı analjezik (ağrı kesici) etki gösterdiğini tespit etmişlerdir. Bu etkinin kısa süreli ve hızlı olduğu bildirilmiştir.

Gürbüz ve arkadaşları (2000) kudret narının (Momordica charanti) farklı ülser modelleri üzerindeki etkisini incelemişlerdir. Bu amaçla etanol ile indüklenmiş ulserojenesisli kobay fareleri kullanılmıştır. Bu hayvanlarda, kudret narı zeytin yağı ekstraktı ve kudret narı meyvesinin kurutularak toz hale getirilmiş meyvelerinin fitle edilmiş bal ile karışımının belirgin ve doza bağlı anti-ülserojenik aktivite göstermekte olduğu belirlenmiştir. Ayrıca meyveler önce hekzan daha sonra da etanol ile ekstrakte edilerek kullanılmış, bu uygulamada da bazı ülser modelleri karşısında aktivite tespit edilmiştir. Dengiz ve Gürsan (2005) tarafından da bu fonksiyonel özellik araştırılmıştır. Bu çalışmada kudret narı meyvelerinin zeytinyağı ekstresinin antiülserojenik etkisi, Sprague-Dawley erkek farelerde değerlendirilmiştir . Denekler altı gruba ayrılmıştır. Distile su (kontrol grubu), famotidin (40 mg/kg), yağlı ekstrakt (5 ve 10ml/kg), ve taşıyıcı(zeytinyağı- 5 ve 10 ml/kg) ağız yoluyla verilmiştir. 30 dakika sonra bütün gruplara indomethazin (25 mg/kg) yine ağız yoluyla uygulanmıştır. 6 saat sonra, denekler öldürülmüştür. Her midenin toplam ve ülsere alanları (mm2) ölçülmüştür. Her mide için ülser indeksleri ve her grup için ülser inhibisyon oranları hesaplanmıştır. Daha sonra mideler patolojik olarak (polimorfonükleer lökosit infiltrasyonu) değerlendirilmiştir. Ülser inhibisyon oranları sırasıyla şu şekilde tespit edilmiştir; famotidin -% 91,54, ekstrakt (5ml/kg) -53,80, ekstrakt (10ml/kg) -%98,04, taşıyıcı (zeytinyağı -5ml/kg) -%18,40, ve taşıyıcı (zeytinyağı 10ml/kg) -%88,02. Polimorfonükleer lökosit infiltrasyonu sonuçlarına göre ise ekstrakt (10 ml/kg) ve taşıyıcı (10 ml/kg) famotidine benzer etkiler yaptığı tespit edilmiş, sonuç olarak kudret narının yağlı ekstraktının makroskopik olarak koruyucu etki sergilediği bildirilmiştir.

Kudret narının (Momordica charanti) sahip olduğu antioksidan aktivite ile ilgili olarak da bilimsel çalışmalar yürütülmüştür. Semiz ve Sen (2007) ile Wu ve Ng (2007) tarafından yürütülen çalışmalarda sırasıyla bitkiye ait meyvenin hekzan ile su ve etanol ekstraktları kobay fare modelleri üzerinde çalışılarak sonuçlar incelenmiş ve her iki araştırma sonucunda da antioksidan incelenen tüm ekstraktlarda antioksidan aktivite tespit edilmiştir.



KAYNAKLAR

Ahmed I et al. Beneficial effects and mechanism of action of Momordica charantia juice in the treatment of streptozotocin-induced diabetes mellitus in rat. Mol Cell Biochem 261 (2004): 63-70.

Bailey CJ et al. Cerasee, a traditional treatment for diabetes: Studies in normal and streptozotocin diabetic mice. Diabetes Res 2 (1985): 81-4.

Day C et al. Hypoglycaemic effect of Momordica charantia extracts. Planta Med 56 (1990): 426-9.

Jayasooriya AP et al. Effects of Momordica charantia powder on serum glucose levels and various lipid parameters in rats fed with cholesterol-free and cholesterol-enriched diets. J Ethnopharmacol 72 (2000):331-6.

Kar A et al. Comparative evaluation of hypoglycaemic activity of some Indian medicinal plants in alloxan diabetic rats. J Ethnopharmacol 84 (2003): 105-8.


Miura T et al. Suppressive activity of the fruit of Momordica charantia with exercise on blood glucose in type 2 diabetic mice. Biol Pharm Bull 27 (2004): 248-50

Reyes BA et al. Anti-diabetic potentials of Momordica charantia and Andrographis paniculata and their effects on estrous cyclicity of alloxan-induced diabetic rats. J Ethnopharmacol 105 (2006): 196-200.

Sarkar S, Pranava M, Marita R. Demonstration of the hypoglycemic action of Momordica charantia in a validated animal model of diabetes. Pharmacol Res 33 (1996): 1-4.

Virdi J et al. Antihyperglycemic effects of three extracts from Momordica charantia. J Ethnopharmacol 88 (2003): 107-11.

Grover JK, Yadav SP. Pharmacological actions and potential uses of Momordica charantia: a review. J Ethnopharmacol 93 (2004): 123-32.

Ahmed I et al. Effects of Momordica charantia fruit juice on islet morphology in the pancreas of the streptozotocin-diabetic rat. Diabetes Res Clin Pract 40 (1998): 145-51.

Chaturvedi P. Role of Momordica charantia in maintaining the normal levels of lipids and glucose in diabetic rats fed a high-fat and low-carbohydrate diet. Br J Biomed Sci 62 (2005): 124-6.

Senanayake GV et al. The effects of bitter melon (Momordica charantia) extracts on serum and liver lipid parameters in hamsters fed cholesterol-free and cholesterol-enriched diets. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 50 (2004): 253-7.

Singh N et al. Effects of long term feeding of acetone extract of Momordica charantia (whole fruit powder) on alloxan diabetic albino rats. Indian J Physiol Pharmacol 33 (1989): 97-100.

Beloin N et al. Ethnomedicinal uses of Momordica charantia (Cucurbitaceae) in Togo and relation to its phytochemistry and biological activity. J Ethnopharmacol 96 (2005): 49-55.

Bourinbaiar AS, Lee-Huang S. The activity of plant-derived antiretroviral proteins MAP30 and GAP31 against herpes simplex virus in vitro. Biochem Biophys Res Commun 219 (1996): 923-9.

Sun Y et al. Anti-HIV agent MAP30 modulates the expression profile of viral and cellular genes for proliferation and apoptosis in AIDS-related lymphoma cells infected with Kaposi’s sarcoma-associated virus. Biochem Biophys Res Commun 287 (2001): 983-94.

Ogata F et al. Purification and amino acid sequence of a bitter gourd inhibitor against an acidic amino acidspecific endopeptidase of Streptomyces griseus. J Biol Chem 266 (1991): 16715-21.

Omoregbe RE, Ikuebe OM, Ihimire IG. Antimicrobial activity of some medicinal plants extracts on Escherichia coli, Salmonella paratyphi and Shigella dysenteriae. Afr J Med Med Sci 25 (1996): 373-5.

Frame AD et al. Plants from Puerto Rico with anti-Mycobacterium tuberculosis properties. Puerto Rico Health Sci J 17 (1998): 243-52.

Yesilada E et al. Screening of Turkish anti-ulcerogenic folk remedies for anti-Helicobacter pylori activity. J Ethnopharmacol 66 (1999): 289-93.

Lalur J et al. In vitro anthelmintic action of some indigenous medicinal plants on Ascardia galli worms. Indian J Physiol Pharmacol 20 (1976): 64-8.

Tam PP et al. Effects of alpha-momorcharin on preimplantation development in the mouse. J Reprod Fertil 71 (1984): 33-8.

Chan WY et al. Effects of momorcharins on the mouse embryo at the early organogenesis stage. Contraception 34 (1986): 537-44.

Basch E, Gabardi S, Ulbricht C. Bitter melon (Momordica charantia): a review of efficacy and safety. Am J Health Syst Pharm 60 (2003): 356-9.

Biswas AR, Ramaswamy S, Bapna JS. Analgesic effect of Momordica charantia seed extract in mice and rats. J Ethnopharmacol 31 (1991): 115-18.

Gürbüz, I., Akyuz, C., Yeşilada, E., Sener, E. 2000.Anti-ulcerogenic effect of Momordica charantia L. fruits on various ulcer models in rats Journal of Ethnopharmacology 71; 77–82.

Wu, Shu-Jing., Ng, Lean-Teik. 2007. Antioxidant and free radical scavenging activities of wild bitter melon (Momordica charantia Linn. var. abbreviata Ser.) in Taiwan, LWT (Article In Pres).

Semiz, A., Sen, A. 2007. Antioxidant and chemoprotective properties of
Momordica charantia L. (bitter melon) fruit extract. African Journal of Biotechnology 6 (3); 273-277.

Dengiz, G.O., Gürsan, N. 2005. Effects of Momordica charantia L. (Cucurbitaceae)
on indomethacin-induced ulcer model in rats. Turk J Gastroentero 16 (2) ; 85-88.